newsare.net
Ο χρόνος που περνούν τα παιδιά και οι έφηβοι στα κοινωνικά δίκτυα έχει υπερδιπλασιαστεί από το 2010, φτάνοντας σήμερα περίπου τις τρεις ώρες ημΕθισμός νέων στα social media - Οι απαγορεύσεις και η μάχη της Ευρώπης
Ο χρόνος που περνούν τα παιδιά και οι έφηβοι στα κοινωνικά δίκτυα έχει υπερδιπλασιαστεί από το 2010, φτάνοντας σήμερα περίπου τις τρεις ώρες ημερησίως. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το 2022 περισσότεροι από ένας στους δέκα εφήβους εμφάνισαν σημάδια προβληματικής και εθιστικής χρήσης — δυσκολία στον έλεγχο της συνήθειας και ακόμη και συμπτώματα «στέρησης». «Όλοι ξέρουμε ότι είναι εθιστικό», λέει η Χάνα Κουζμιτόβιτς, μαθήτρια λυκείου από την Πολωνία που συνεργάστηκε με την πολωνική προεδρία της ΕΕ στο ζήτημα. «Γνωρίζω τόσο τους κινδύνους όσο και τα οφέλη», δήλωσε στην Politico. «Κι όμως, συνεχίζω να το χρησιμοποιώ». Κυβερνήσεις υπό πίεσηΜε την ώθηση ειδικών της δημόσιας υγείας, πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις εξετάζουν πλέον μέτρα για να κρατήσουν τα παιδιά μακριά από τις οθόνες: επαλήθευση ηλικίας, καμπάνιες ενημέρωσης, ακόμη και απαγορεύσεις χρήσης. Ο Εμανουέλ Μακρόν στη Γαλλία ζητά γενική απαγόρευση για τους κάτω των 15, ενώ Δανία, Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία και Ολλανδία στηρίζουν αυστηρότερους περιορισμούς. Οι ίδιες οι πλατφόρμες παρουσιάζουν δικά τους μέτρα — περιορισμούς σε περιεχόμενο για ανηλίκους, απενεργοποίηση λειτουργιών και επιπλέον εργαλεία προστασίας της ιδιωτικότητας. Πολλοί όμως επισημαίνουν ότι αυτά δεν αρκούν και η κατεύθυνση παραμένει ασαφής. Τα επιχειρήματα υπέρ και κατάΣύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ του Politico, κάποιοι ειδικοί δεν δαιμονοποιούν πλήρως τα κοινωνικά δίκτυα. Η Τζέσικα Πιοτρούσκι, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ και σύμβουλος του YouTube για την προστασία ανηλίκων, τονίζει ότι η τεχνολογία μπορεί να ενισχύσει φιλίες και κοινωνικούς δεσμούς. Όμως η αυξανόμενη έρευνα δείχνει σύνδεση με κατάθλιψη, διαταραχές ύπνου και αυξημένη χρήση ουσιών. «Χρειάζεται ρύθμιση και κάποια στιγμή λογοδοσία των εταιρειών», λέει η Κάντρι Σόοβα, διευθύντρια της οργάνωσης Mental Health Europe. «Αν δεν υπάρξει αυτορρύθμιση ή αν οι κανόνες δεν είναι αρκετά ισχυροί, τότε πρέπει να θεσπιστούν νόμοι». Η συζήτηση τροφοδοτείται και από τα σκάνδαλα των τελευταίων ετών. Το 2021, η πρώην υπάλληλος της Meta, Φράνσις Χάουγκεν, αποκάλυψε εσωτερικά έγγραφα που έδειχναν ότι η εταιρεία γνώριζε τις βλαβερές επιπτώσεις στο ψυχικό υγεία των εφήβων, αλλά δεν έλαβε μέτρα. Το νομικό πλαίσιο της ΕΕΟ Κανονισμός για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA) απαιτεί από τις πλατφόρμες «κατάλληλα και αναλογικά μέτρα» για την προστασία ανηλίκων. Ωστόσο, οι κανόνες είναι ασαφείς και η Κομισιόν κατέθεσε νέες κατευθυντήριες γραμμές: κατάργηση λειτουργιών όπως τα streaks και τα read receipts, προεπιλογές ιδιωτικότητας και απαγόρευση αξιοποίησης του ιστορικού περιήγησης των παιδιών. Οι οδηγίες δεν είναι δεσμευτικές και εύκολα παρακάμπτονται όταν οι ανήλικοι δηλώνουν ψεύτικες ηλικίες. Η συζήτηση έχει έτσι μετατοπιστεί στην επαλήθευση ηλικίας. Το GDPR προβλέπει ότι τα παιδιά κάτω των 13 δεν μπορούν να δώσουν συγκατάθεση για επεξεργασία δεδομένων, ωστόσο στην πράξη το 94% των παιδιών στη Δανία έχουν λογαριασμό πριν από αυτή την ηλικία. Η Meta υποστηρίζει ότι η επαλήθευση πρέπει να γίνεται σε επίπεδο λειτουργικού συστήματος (Google, Apple), ώστε να είναι πιο απλή για τους γονείς. Η Google αντιτείνει ότι η ευθύνη είναι «συλλογική» και όχι αποκλειστικά δική της. Η συζήτηση για τις απαγορεύσειςΠαρά τις πιέσεις, η πλήρης απαγόρευση δεν φαίνεται να συγκεντρώνει ευρεία στήριξη. Η Διευθύντρια Υγειονομικής Ασφάλειας του ΠΟΥ, Νατάσα Αζοπαρντί-Μουσκάτ, επισημαίνει ότι προγράμματα ψηφιακού γραμματισμού και εργαλεία γονικού ελέγχου ίσως είναι πιο αποτελεσματικά. Οι ίδιοι οι έφηβοι παραδέχονται ότι θα έβρισκαν τρόπους να παρακάμψουν τις απαγορεύσεις. «Πώς επιβάλλεται κάτι τέτοιο;» διερωτήθηκε ο Υπουργός Υγείας της Κύπρου, Μιχάλης Δαμιανός. «Το μεγαλύτερο ζήτημα είναι να διασφαλίσουμε ότι οι πολιτικές εφαρμόζονται στην πράξη». Ο Μαλτέζος ομόλογός του, Ζο Ετιέν Αμπέλα, πρόσθεσε: «Η απαγόρευση είναι βήμα στο άγνωστο. Δεν υπάρχει επαρκής τεκμηρίωση. Αλλά γνωρίζουμε ότι υπάρχει πρόβλημα — θα μείνουμε άπραγοι;». Το μόνο βέβαιο είναι ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να αγνοεί άλλο τον αντίκτυπο των κοινωνικών δικτύων στην υγεία των παιδιών και των εφήβων, ενώ οι πολιτικές ισορροπίες διαμορφώνουν το μέλλον της ψηφιακής γενιάς.Διαβάστε επίσης: Chat Control από ΕΕ: Μαζικός έλεγχος μηνυμάτων ή προστασία ανηλίκων; Read more